Onderga je regelmatig een massage, dan weet je hoe ontspannend dit kan werken. Je laat alle stress varen en ervaart een compleet gevoel van welzijn. Maar massage doet nog veel meer dan je alleen maar goed laten voelen. Recent wetenschappelijk onderzoek toont op unieke wijze aan dat massage zowel psychische als lichamelijke gezondheidsvoordelen biedt.

Wetenschappelijk bewezen

Iedereen wist het eigenlijk wel, maar iets wordt pas voor waar aangenomen als het wetenschappelijk is bewezen. Iets kan pas wetenschappelijk worden bewezen als het meetbaar is. Hoe kun je het weldadige gevoel dat ontstaat bij een massage meetbaar maken? Dit was een vraag die de wetenschappers lange tijd bezighield. Nu is het ze gelukt om zowel de psychische als lichamelijke gezondheidsvoordelen van massages te verklaren.

Baanbrekend onderzoek effecten massage

Recent verschenen de resultaten van een baanbrekend onderzoek naar de effecten van massage in het Journal of Alternative and Complementary Medicine. Het onderzoek stond onder leiding van Dr. Mark Rapaport en werd uitgevoerd aan het Cedars-Sinai Medical Center in Los Angelos in de VS. Aan het onderzoek namen 53 personen deel, waarvan 29 mensen Zweedse massage kregen en 24 mensen een lichtere massage met zachte aanrakingen. De wetenschappers namen voor en na de massages bloedmonsters af. De testresultaten waren overduidelijk; er waren significante positieve veranderingen in de samenstelling van het bloed aan te wijzen.

Voordelen Zweedse massage

Uit het onderzoek naar de samenstelling van het bloed van de mensen die een Zweedse massage hadden ondergaan bleek dat er een duidelijke toename van lymfocyten was. Lymfocyten zijn een type witte bloedcellen, die verantwoordelijk zijn voor het tegengaan van schadelijke invloeden van buitenaf, oftewel ze zorgen voor het goed functioneren van het immuunsysteem. Ook bleek dat na een Zweedse massage het cortisol-niveau afnam. Cortisol is een hormoon dat vrijkomt als reactie op stress. Daarnaast was er ook een duidelijke afname van het antidiuretisch hormoon. Dit hormoon speelt een rol in agressief gedrag. Samengevat kunnen we stellen dat Zweedse massage het immuunsysteem verbetert en stress en agressie vermindert.

Voordelen lichte massage

De massages die bestonden uit lichtere aanrakingen hadden een aantal andere uitwerkingen op het lichaam. Het niveau aan oxytocine nam toe. Oxytocine is een hormoon dat je een gevoel van veiligheid en gebondenheid geeft. Het maakt je beter bestand tegen stress en laat het lichaam sneller tot rust komen. Een andere bevinding was dat door deze vorm van massage het corticotropin-releasing hormoon (CRH) afneemt, een hormoon dat de aanmaak van cortisol stimuleert. Het zorgt er dus voor dat stress vermindert. Samengevat zijn de effecten van massages met lichte aanrakingen het krijgen van een gevoel van veiligheid en verbondenheid en de afname van stress.

Conclusie: gezond door massage

Dankzij massages word je minder snel ziek vanwege de positieve effecten op het immuunsysteem en ook lichamelijke ziektes die worden veroorzaakt door stress krijgen minder kans. Verder nemen ook psychische klachten als onrust en stress af of worden voorkomen. De resultaten van het wetenschappelijk onderzoek zijn heel duidelijk; massage is een doeltreffende manier om zowel de psychische als lichamelijke gezondheid te bevorderen.

Ik hoor zojuist dat we een griep epidemie kunnen verwachten. Dus kom snel in actie met dit wonder brouwsel. het anti – griep wonder!

Dit “drankje” is namelijk ideaal voor een aankomend griepje, fikse verkoudheid en keelpijn. Simpel, doeltreffend, gezond en lekker! Het enige wat je nodig hebt zijn uiteraard de ingrediënten en een mooie afsluitbare pot, that’s it!

We nemen;
3 biologische citroenen. We willen op dit moment natuurlijk het allerbeste. Dus een andere optie is niet mogelijk dan biologische. Snij deze vervolgens in dunne schijfjes, zie plaatje.
Pot rauwe biologische honing. Jouw keuze maar laat de honing met toegevoegde suikers staan.
5 cm. verse gember. Eerst schillen en vervolgens in schijfjes snijden
Snufje kaneel

Bereiding;
Doe al deze ingrediënten in een mooie pot (staat wel zo leuk) even roeren en vervolgens zet je deze in de koelkast. Het wordt een soort karamel-achtige siroop en dan is je anti-griep siroop al gereed! Maak er een kop thee van. Neem een theelepel siroop, doe er kokend water overheen en zo heet mogelijk opdrinken, heerlijk! Wil je verder gaan dan een heerlijke smaak en dat willen we als we de griep hebben, dan neem je af en toe een theelepel van dit mengsel. Want honing verliest natuurlijk wel enzymen boven de 40 graden. Je kan de siroop achtige substantie ca. 2 a 3 maanden in de koelkast bewaren. Tegen die tijd is de verkoudheid wel over toch?

Go…go …go

Laat je je masseren? Dan heeft dat een superpositief effect op je welbevinden. Vraag je je af waarom? Nou, omdat je lichaam dan allerlei fijne stofjes aanmaakt. Toegegeven, zoete snacks zitten bomvol suiker en hebben eenzelfde effect. Maar, dat wil nog niet zeggen dat je suikerrijke producten moet eten om je gelukkiger te voelen. Waarom masseren gezonder is dan suiker eten.

Suikerrijk eten maakt gelukkiger, maar…

Okay. Eerlijk is eerlijk. Eet je suikerrijke voeding? Boordevol geraffineerde suikers? Als chocolade, koekjes, ijs en dergelijke? Dan kun je een instant geluksgevoel ervaren. Want, je lichaam maakt dan onder andere endorfine aan. Dit is een neurotransmitter die je een fijn en gelukkig gevoel geeft. Niet voor niets wordt het daarom ook wel een feelgood- of prethormoon genoemd. Het beloont je eigenlijk voor wat je doet op dat moment. Dus heb je een dipje? Dat je dan verlangt naar zoetigheid is dus niet raar. Want, je lichaam weet wat je oppept. Alleen het effect van suiker eten houdt maar kort aan. Want, je bloedsuikerspiegel schiet in no-time omhoog, maar zakt met dezelfde snelheid omlaag. Daarom voel je je na zo’n suikerboost snel moe, uitgeput en soms zelfs ronduit humeurig. Natuurlijk kun je dan nog een zoete snack nemen om de euforie opnieuw te beleven. Maar, we weten inmiddels dat uit diverse onderzoeken blijkt dat suiker eten ongezond is. Gelukkig zijn er andere en gezondere manieren om je geluksgevoel te bevorderen. Een mooi voorbeeld in deze is: je laten masseren.

Waarom masseren je gelukkiger maakt

Onderga je een massage? Dan gebeurt er ontzettend veel in je lichaam. Want, het kneden, wrijven en kloppen zorgt er onder andere voor dat je spieren ontspannen en de drukte in je hoofd wegebt. Een weldadige rust maakt zich van je meester. Maar, dat is niet alles. Je krijgt ook nieuwe energie en boost je geluksgevoel. Enkele redenen waarom!

Betere doorbloeding

Word je gemasseerd? Dan verbetert de doorbloeding van je spieren. Gevolg? Je lichaam kan de opgehoopte afvalstoffen sneller afvoeren en nieuwe voedingsstoffen aanvoeren. Daardoor kikker je snel op van een massage. Je krijgt immers nieuwe energie en zit daardoor lekkerder in je vel. Al met al voel je dus een stuk happier.

Meer knuffelhormoon

Vervolgens bevordert een lichaamsmassage de aanmaak van het knuffelhormoon oxytocine. Dit door de constante aanraking van je huid. Dit gebeurt bijvoorbeeld ook als je je baby knuffelt of je partner innig aanraakt. Dat voelt veilig, vertrouwd en fijn waardoor het eveneens bijdraagt aan je geluksgevoel.

Aanmaak endorfine

Behalve het knuffelhormoon maakt je lichaam ook endorfine aan tijdens een massage. Dit zogenaamde gelukshormoon, dat bijvoorbeeld hardlopers een lopersroes geeft, zorgt na afloop van een behandelsessie dat je je blij en gelukzalig voelt. Fijne bijkomstigheid is dat dat endorfine ook het stresshormoon cortisol bestrijdt dat je uitput en ongelukkig maakt. En trouwens? Ook sporten, lachen, ultraviolette straling (zonlicht), verliefd zijn en seks bevorderen de aanmaak van endorfine.

Boek een massage voor meer geluk

Kortom, voel je je weer eens moe, unhappy en heb je een gebrek aan positieve energie? Wil je je weer graag lichamelijk en geestelijk in balans voelen? Weersta dan die trek in voedingsmiddelen met suiker. Boek liever een heerlijke massage of vraag je partner om je te masseren. Op die manier stimuleer je op natuurlijke wijze de aanmaak van hormonen die je snel een stuk gelukkiger stemmen.

Het is inmiddels wel gebleken dat bijna 90% van de Nederlanders dagelijks te maken te hebben met stress. De belangrijkste oorzaken op professioneel vlak zijn werkdruk (63%) en (teveel) verantwoordelijkheden (27%). Op het privévlak zijn het gebrek aan nachtrust en relationele problemen de hoofdoorzaken. Beide goed voor zo’n 41%. Helaas is het ook lang niet altijd duidelijk wat de oorzaak is van stress en valt dan lastig te omschrijven. Vaak is het dan een combinatie van vele factoren zoals financieel, toekomst, aanzien et cetera.

Inleiding

Uit onderzoek blijkt dat tussen de 80 en 90% van gezonde ‘normale’ mensen, één of meer lichamelijke klachten per week heeft. De meest voorkomende klachten zijn:

• gewrichtsklachten
• rugpijn
• hoofdpijn
• vermoeidheid
• pijn op de borst
• pijn in armen of benen
• buikpijn en duizeligheid

Lang niet altijd gaat iemand met een lichamelijke klacht naar de dokter. De klacht is bijvoorbeeld na enkele uren of dagen alweer verdwenen. Meestal weten we zelf ook wel wat de oorzaak is van de klacht.

Weinig mensen gaan naar de dokter als ze buikpijn hebben, als ze te veel hebben gegeten of als ze hoofdpijn hebben na een drukke dag.

De meeste lichamelijke klachten zijn onschuldig. Met onschuldig bedoelen we dat er geen ernstige lichamelijke ziekte of afwijking aanwezig is. Lichamelijke overbelasting en stress zijn de meest voorkomende oorzaken van ‘onschuldige’ lichamelijke klachten.

Betekent stress dat de klacht ‘psychisch’ is?

Sommige mensen voelen zich niet serieus genomen als de dokter zegt, dat stress misschien de oorzaak is van hun lichamelijke klacht. Het lijkt dan of de dokter bedoelt, dat de klacht is ingebeeld of dat men zich aanstelt.

Het komt nogal eens voor, dat dit het begin is van een lange zoektocht naar de lichamelijke oorzaak van de klacht. Feitelijk is het onjuist om te stellen dat er lichamelijk ‘niets’ aan de hand is.

Als mensen stress hebben, gaat dit altijd gepaard met lichamelijke reacties. Dit zijn echter geen lichamelijke ‘afwijkingen’ of ‘ziekten’, zoals een hernia of een virusinfectie.

Om die reden zeggen dokters nog wel eens dat er lichamelijk niets aan de hand is. Mensen kunnen zich ook onbegrepen voelen, doordat er geen gevoelens zijn van stress en spanning.

Lichamelijke reacties op stress kunnen voorkomen, zonder dat we daar erg in hebben en zonder dat we ons (bewust) gestresst voelen.

Wat is stress?

Stress betekent letterlijk spanning. Stress brengt het lichaam in een staat van paraatheid. Stress zorgt ervoor dat het lichaam zich gereed maakt voor actie:

• de hartslag neemt toe
• de ademhaling wordt sneller
• de spieren spannen zich aan

Deze lichamelijke reacties worden in gang gezet door het hormoon adrenaline. Door deze voorbereiding kunnen we bedreigingen die op ons afkomen, weerstand bieden. Dit wordt ook wel ‘fight or flight reponse’ (vecht- of vluchtreactie) genoemd.

Stress zorgt ervoor dat iemand hard wegrent als hij achterna wordt gezeten, of op scherp staat als hij iets moeilijks moet doen. Als de dreiging of moeilijke klus voorbij is, keert het lichaam terug naar zijn gewone staat. Dit ervaren we als opluchting: de spanning glijdt van ons af.

Mensen reageren niet alleen met stress op ‘werkelijke’ gevaren, zoals een auto die op ons afkomt. Wij reageren ook op gevaren die nog niet hebben plaatsgevonden, gevaren die we verwachten. Het idee van te laat komen, een examen doen of het werk niet afkrijgen, is al voldoende reden om stress te krijgen. Het nadeel hiervan is dat het lichaam zich voorbereidt op actie zonder dat dit nodig is. De energie hoopt zich dan op in het lichaam. Dit merken we doordat we ons ’s avonds bijvoorbeeld moe en uitgeput voelen, zonder dat we die dag lichamelijk heel actief zijn geweest.

Stress die lang aanblijft, wordt ‘ongezonde stress’ genoemd. Stress wordt uitgelokt door een stressor. Een stressor kan van alles zijn, zoals:

• een ingrijpende gebeurtenis
• kleine dagelijkse irritaties, zoals de file
• piekeren over een lichamelijke klacht of over de toekomst

Een stressor leidt niet bij iedereen tot dezelfde stressreactie. De hoeveelheid stress die men ervaart, is onder andere afhankelijk van hoe men denkt over de stressor en of men mogelijkheden ziet hier iets tegen te doen.

Mensen reageren niet alleen met stress tijdens het optreden van de stressor. De stressreactie kan ook plaatsvinden als de stressor voorbij is en de spanning vermindert. Een bekend voorbeeld hiervan is hoofdpijn die optreedt in het weekend of aan het begin van de vakantie.

Gezonde en ongezonde stress

Stress heeft geen negatieve bijwerkingen, zolang:

• de ervaren spanning in goede verhouding staat tot de uitdaging
• iemand de controle heeft

Er zijn zelfs aanwijzingen dat zulke stress een positief effect heeft op de gezondheid. Iedereen kent dagelijks momenten van stress.

Langdurige stress zonder herstel is echter wel ongezond. Langdurige stress geeft door voortdurende aanspanning van spieren bijvoorbeeld hoofd-, nek- en rugklachten. Dit komt doordat spieren dan onvoldoende tijd krijgen om te herstellen. De spieren verzuren en gaan pijnlijk aanvoelen. Dit proces kan ook ’s nachts optreden. Bij het opstaan, voelt men zich dan stram en stijf.

Ook andere pijnklachten kunnen optreden, doordat de vermoeide spieren onvoldoende stabiliteit geven aan gewrichten.

Ook klachten zoals duizeligheid, eczeem, darmklachten en hartklachten kunnen een gevolg zijn van langdurige stress. Met andere woorden, ‘gezonde’ stressreacties kunnen leiden tot lichamelijke klachten als ze (te) lang aanhouden. Hieronder leest u welke reacties kunnen optreden bij kortdurende en langdurige stress.

Kortdurende stress

• aanspannen van spieren
• dieper ademhalen
• alertheid
• schrikreactie
• verwijding van pupillen
• toename van polsslag
• afname bloedtoevoer naar darmen
• afname bloedtoevoer naar hersenen
• verminderde activiteit immuunsysteem

Langdurige stress 

• hoofd-, nek-, en rugklachten, stijfheid bij opstaan
• hyperventilatie
• slapeloosheid
• koude handen en voeten
• wazig zien, dubbel zien
• hoge bloeddruk, hartklachten
• maag- en darmklachten
• duizeligheid
• vatbaarheid voor ziekten en infecties

De negatieve spiraal van stress en lichamelijke klachten

De lichamelijke reacties die optreden bij stress kunnen soms bezorgdheid en irritaties oproepen. Irritaties kunnen mensen hinderen bij het uitvoeren van hun taken. Door hoofdpijn bijvoorbeeld bent u minder geconcentreerd en daardoor kunt u uw werk minder goed doen.

Ook het lang aanhouden van de klacht kan tot ongerustheid leiden. U kunt zich afvragen: ‘hoe lang zal het nog duren?’ en ‘gaat dit ooit nog over?’ Zulke gedachten en irritaties kunnen tot ‘nieuwe’ stressreacties leiden. Zo ontstaat er een negatieve spiraal van stress, lichamelijke klachten en stress. Het gevolg hiervan is het optreden van langdurige stress.

Het is zelfs mogelijk dat de oorspronkelijke stressor allang verdwenen is, maar dat de lichamelijke klachten die erop volgden een ‘nieuwe’ stressor vormen. Hieronder staat een voorbeeld van zo’n situatie.

Voorbeeld
Als gevolg van een reorganisatie op zijn werk, kreeg dhr. J. last van stress. Hierdoor ontstonden geleidelijk klachten van rugpijn. Toen de reorganisatie voorbij was, bleek deze een gunstige afloop te hebben voor dhr. J. Dit voelde hij als een grote opluchting. Inmiddels heeft dhr. J. echter nog steeds last van zijn rug. Hij maakt zich hier flinke zorgen over. De reorganisatie op het werk van dhr. J. is hier te beschouwen als de oorspronkelijke stressor. De bezorgdheid van dhr. J. over de rugpijn is te zien als de nieuwe stressor.

Deze opeenvolging van stressreacties kan aanleiding geven tot een misverstand. Mensen denken vaak dat stress geen rol speelt bij de lichamelijke klacht, omdat zij bij stress denken aan de ‘beginstressor’. Als de ‘beginstressor’ voorbij is, denken mensen al snel dat hun stress voorbij is. Nieuwe stressoren die volgen op de lichamelijke klachten, worden daarom vaak niet als zodanig herkend.

Gevolgen van langdurige stress

Door langdurige stress heeft het lichaam weinig tijd om te herstellen. De stressoren blijven te lang bestaan, of volgen elkaar te snel op, waardoor het lichaam uitgeput raakt. Iemand kan vatbaarder worden voor ziekten en infecties, doordat de weerstand afneemt.

Het voortdurend aanspannen van spieren kan leiden tot klachten, zoals chronische hoofdpijn en rugpijn. De klachten kunnen ook leiden tot gedrag dat voor nieuwe problemen zorgt.
Hierbij kunt u denken aan veel medicijngebruik en het verminderen van lichaamsbeweging. Naast stress, spelen bij klachten die lang duren, vaak ook andere factoren een rol. De klachten kunnen ‘een eigen leven’ gaan leiden.

Hoe weet ik nu of mijn lichamelijke klacht een gevolg is van stress?

Of stress de oorzaak is van uw lichamelijke klacht(en), kan niet met een eenvoudige test worden aangetoond. Wel kan worden gezocht naar aanwijzingen hiervoor. Eerst moet uitgesloten worden, dat de lichamelijke klacht het gevolg is van een lichamelijke ziekte of afwijking.

Vooral als er geen duidelijke lichamelijke ziekten of afwijkingen worden gevonden, kan het zijn dat stress een rol speelt. Een belangrijke aanwijzing hiervoor, is het tegelijk optreden van verschillende klachten, zoals:

• continu aanwezige rugpijn
• regelmatig hoofdpijn
• stijfheid bij opstaan
• moeheid

Met de DRAM-vragenlijst kunt u zelf eenvoudig onderzoeken of dit bij u het geval is. Een hoge score op de DRAM betekent dat u stress ervaart en dat het risico groot is, dat de klachten aanwezig blijven als u de stress ongemoeid laat. De DRAM-vragenlijst staat beschreven in de informatiefolder ‘Van acute naar chronische rugklachten’.

Het optreden van klachten tijdens of na een ‘stressor’ is een belangrijke aanwijzing dat stress een rol speelt. Het bijhouden van een dagboek kan een goed hulpmiddel zijn om zo’n verband te ontdekken. Soms is het nuttig om een tijdsbalk te maken over een wat langere periode, bijvoorbeeld tien jaar, vooral als er een geleidelijke toename van de spanning is geweest. Aan de ene kant van de balk noteert u uw lichamelijk welbevinden. Aan de andere kant van de balk noteert u hoe uw leven er op die momenten uitzag.

In samenwerking met

Dr. A.A. Vendrig (auteur)
Drs. T. Dijkhorst (consulent)
Dr. P.F. van Akkerveeken (consulent)

Bronnen

• NHG Standaard Somatisch onvoldoende verklaarde Lichamelijke klachten 2013